بید موم خوار بزرگ
نام انگلیسی: Greater waxmoth
نام علمی : Galleria mellonella
بید موم خوار بزرگ تقریبا مهم ترین آفت فراورده های زنبور عسل است. هر سال این حشره زیان های جدی به بار میاورد. هر گاه جمعیت های زنبور عسل در آب و هوای گرم ضعیف شوند یا بمیرند لارو های این بید شان های کندو را می خورند و ان رابه رشته های در هم پیچیده و توده ای درهم بر هم تبدیل می کنند.
بيولوژي
گسترش جغرافيايي اين آفت به زنبوران عسل وابسته است. با توجه به ناتواني بيد موم خوار در تحمل سرما گسترش آن محدود مي شود. به اين دليل است كه حمله بيد موم خوار در مناطق مرتفع از شدت كمتري برخوردار است. لارو آفت با تغذيه از موم ها، قابها را نابود مي كند. حشرة بالغ از موم تغذيه نمي كند ولي مي تواند همانند لارو برخي عوامل بيماريزاي زنبور عسل را منتقل كند(مثل لوك). مدفوع بيد موم خوار در كلني هاي مبتلا به لوك حاوي تعداد زيادي اسپور پاني باسيلوس لاروا (عامل لوك) مي باشد . و زنبوران عسل را بیمار کرده و کلنی را از بین می برد.
مراحل رشد
اين پروانه داراي چهار مرحله رشد است شامل تخم، لارو، شفيره و حشرة بالغ. هنگامي كه درجه حرارت خيلي پايين بيايد يا غذايي موجود نباشد اين مراحل متوقف مي شود. لذا بسته به درجه حرارت و غذا اين مراحل مي تواند بين 6 هفته تا 6 ماه به طول انجامد. بر اساس منابع موجود اين آفت زمستان را در مراحل تخم، لارو يا شفيره سپري مي نمايد.
تخم
پروانه ماده تخم ها را به صورت چند تايي در شكاف هاي كندو در جاي تاريك مي گذارد تا مانع دسترسي زنبوران شود. هر پروانه حدود300 تخم مي گذارد. تخم بعد از 8-5 روز تبديل به لارو مي شود.
لارو
لاروهاي جوان بعد از خروج از تخم، در بين حجرات مومي خزيده بلافاصله شروع به تغذيه و توليد تونل هاي تغذيه اي ابريشمي بر روي موم ها مي نمايند. آنها در خوردن و رشد كردن ماهر هستند سرعت رشد مستقيماً به درجه حرارت و ميزان تغذيه بستگي دارد. در شرايط ايده آل وزن لارو هر روز به دو برابر افزايش ميابد. گرماي متابوليكي حاصله از رشد سريع باعث افزايش درجه حرارت در پيله مي شود. لاروها داراي سرسياه رنگ و سه جفت پا مي باشند.
لارو علاوه بر موم ناخالصي هاي موجود در آن از جمله پيله لاروهاي زنبور عسل، مواد دفعي زنبور و همچنين گرده موجود در حجرات مومي را مصرف مي كند. لاروهايي كه در موم خالص (قاب تازه) پرورش يابند رشدشان كامل نمي شود. قاب هاي سياه و كهنه كه حاوي شفيره زنبور باشند بيشتر در معرض حمله این آفت هستند.
تونل هاي تغذيه اي ابريشمي
در پايان مرحله لاروي، لارو يك پيله ابريشمي محكم در محل مطمئني از قابهاي چوبي، يا در ديواره كندو يا در صندوق نگهداري قاب ها بدور خود ايجاد مي كند. معمولاً لارو پيله خود را در منافذ كندو مي بافد.
شفيره
مرحله سوم يا شفيرگي مرحله واسط بين لارو و پروانه بالغ است. بعد از اينكه لارو به حد كافي از رشد رسيد در كف كندو يا روي قاب به دور خود يك پيله ابريشمي مي بافد كه به سختي به قاب يا بدنه كندو چسبيده است. پيله در حفره اي قايق مانند كه لارو در روي چوب ايجاد كرده قرار دارد. اين ضايعات در كندو ها مدت ها بعد از خروج پروانه باقي مي ماند. در داخل پيله، لارو تبديل به شفيره گرديده و شفيره در عرض يك هفته و حداكثر در عرض 2 ماه به حشره بالغ تبديل مي شود.
حشره بالغ
حشره نر اندكي كوچكتر از ماده است و با داشتن دالبر در لبه بالها از حشره ماده قابل تشخيص است. در كندوهاي آلوده مي توان مراحل مختلف رشد، تونل هاي ابريشمي بر روي قابها، مدفوع سياهرنگ و پيله هاي چسبيده به قابها را مشاهده نمود. اندازه حشره بالغ به تركيب غذا در مرحله لاروي و طول مراحل مختلف رشد بستگي دارد.
ماده ها بين 4 تا 10 روز بعد از خروج از پيله شروع به تخمگذاري مي نمايند. به اين منظور پروانه هاي ماده در هنگام غروب و تاريكي تلاش مي كنند تا وارد كندو شوند. اگر كلني به حد كافي قوي باشد كه مانع ورود آن به كندو شود، بيد موم خوار تخم هاي خود را خارج از كندو و در شكاف چوبهاي آن خواهد گذاشت.
B : حشره کامل ماده A: حشره کامل نر
روش هاي كنترل بيد موم خوار
- لازم است تمامي كلني هاي زنبورستان از نظر جمعيت قوي نگه داشته شوند. (زنبور عسل خطرناكترين دشمن بيد موم خوار است).
- هرگز قاب هاي مومي و موم ها در كندوهاي بدون جمعيت نگهداري نشوند.
- آلودگي هاي انگلي مخصوصاً واروا در زنبورستان كنترل شود.
- ضروري است بعد از حمله بيد موم خوار تخم هاي موجود در قابها حذف شوند. به اين منظور لازم است تونل هاي ساخته شده توسط آفت را با كاردك خراب نمود،با اين كار زنبوران به تخم ها دسترسي پيدا كرده و آن ها را از كندو خارج كنند.
- ضروريست كه ذخيره غذايي كندو به طور منظم در طول فصول گرم بازديد و بررسي شوند. خلاصه روش هاي مبارزه با بيد موم خوار در جدول پيوست ديده مي شود.
با توجه به این که خود زنبور عسل یک حشره است و در مقایسه با سایر حشرات مقاومت کمتری در برابر سموم شیمیایی داشته و حساس تر از بقیه گونه ها می باشد باید در انتخاب روش های کنترل و مبارزه دقت بیشتری داشته باشیم. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد کنترل این آفت می توانید از کارشناسان ما مشاوره بگیرد.
بهترین محصول برا کنترل این آفت فرمون جذب بید می باشد که بدون ایجاد هر گونه آلودگی و خطر و با کنترلی هدفمند می تواند مشکل شما را به خوبی بر طرف کند.
منبع
