شپشک برنج چیست و از کجا می‌آید؟

شکستگی دانه های برنج بر اثر تغدیه شپشه برنج

شپشه برنج

نام علمی : Sitophilus oryzae

نام انگلیسی : lesser grain weevil

قطعا هیچ کس دوست ندارد برنجی را مصرف کند که در آن شپشه باشد. بنابراین بهتر است در مورد این آفت برنج اطلاعاتی را به دست بیاوریم . در متن زیر به شناسایی این حشره آفت و نحوه خسارت آن می پردازیم .

بیشتر گونه های شپشه در مناطق گرم و گرمسیری جهان یافت میشوند ولی گونه شپشه برنج در مناطق معتدل نیز یافت می شوند.

شپشک برنج از کجا می‌آید؟

ممکن است در هر یک از مراحل کاشت، داشت تا برداشت و انبارکردن برنج، تخم این حشرات روی گیاه برنج قرار گیرد. حال اگر برنج را در شرایط مناسب برای رشد آن‌ها قرار دهیم، فعالیتشان آغاز شده و تکثیر می‌شوند و بعد از مدتی کیسه برنج پر از شپشک برنج می‌شود.

این آفت از غلات و بخصوص برنج تغذیه می کند و دارای اهمیت اقتصادی شایان توجهی است، به علت نشو ونمای سریع، خسارت آن زیاد است و در ایران سالیانه در حدود 20000 تن محصول برنج دستخوش نابودی این آفت می گردد.

مشخصات ظاهری :

حشره کامل

این سرخرطومی به طول 2 تا 4 میلیمتر و به رنگ قهوه ای مایل به سیاه و بر خلاف شپشه گندم قادر به پرواز می باشد .

تخم و لارو و شفیره

همه مراحل تخم، لارو و شفیره داخل دانه می باشد بنابراین به طورمعمول دیده نمی شوند.

خسارت

در ایران این حشره از رشت و مازندران گزارش شده و از آفات انباری مهم برنج محسوب میگردد .

حشره کامل روی دانه ها تخم گذاری کرده و بعد از تفریخ تخم لارو به درون دانه نفوذ کرده و با خوردن از محتویات داخل دانه در آن کانالی را حفاری میکند که در نهایت فقط پوسته دانه باقی می ماند. حشرات کامل نیز از دانه ها تغذیه می کنند ولی تغذیه اصلی شپشه برنج مربوط به لارو های آن که در داخل دانه هستند می باشد.

دانه برنج توخالی که حشره کامل در حال خروج از آن می باشد

این حشره داخل گونی های برنجی که حتی در خانه نگهداری می کنیم نیز به فراوانی حضور دارد و به شدت از برنج تغذیه کرده و باعث شکسته شدن دانه ها و پایین آمدن کیفیت پخت برنج میشود . این آفت هم خسارت کیفی و هم کمی به برنج وارد می سازد. نه تنها به برنج بلكه به تمام غلات انباري مانند گندم، جو، ذرت، چاودار و … حمله مي كند. همچنين ميتواند از سبوس و آرد نيز تغذيه نمايد.